Natte voeten door zeespiegelstijging?
Volgens het nieuwste rapport van het International Panel for Climate Change (IPCC) is het niet langer de vraag of de zeespiegelstijging boven de 0,8 meter uit zal komen, maar of dit voor of na 2100 zal gebeuren. Dat lijkt misschien ver weg, maar is zeker iets waar we ons nu al mee bezig moeten houden.
Het Expertisenetwerk Waterveiligheid (ENW) stelt dat een zeespiegelstijging van 1 meter technisch en financieel kan worden opgevangen door het opschalen van de geldende waterveiligheidsstrategie. Met dit scenario wordt dan ook al rekening gehouden bij het uitvoeren van de versterkingsopgaven. Hoewel we de stijging dus wel aankunnen, betekent het niet dat we achterover kunnen leunen.
Gevolgen voor de natuur
Het beschermen van Nederland tegen 1 meter zeespiegelstijging is namelijk niet zonder gevolgen. De strategieën die hiervoor nodig zijn hebben grote impact op bijvoorbeeld de ecologische status van onze watersystemen. Een hogere zeespiegel betekent namelijk een zwaardere belasting voor dijken, duinen en stormvloedkeringen.
Water in rivieren zal door de stijging van de zeespiegel minder makkelijk op een natuurlijke wijze naar zee stromen. Er zijn dus steeds meer pompen nodig die de stroming van het water op gang houden. Ook de kustlijn zal steeds verder achteruit gaan, waardoor er dus ook steeds meer zandaanvoer nodig is om dit proces tegen te gaan.
Ook op natuurgebieden en de biodiversiteit heeft de zeespiegelstijging een grote impact. Zo komen zandplaten in de Waddenzee onder water te staan, net als slikken en schorren op oevers. Slikken zijn de delen van de oevers die bij vloed (tweemaal per dag) overspoeld worden en daarna weer droog komen te staan. Er leven veel verschillende bodemdiertjes in deze grond, die op hun beurt weer een groot aantal vogelsoorten voeden. Schorren zijn delen van de oever die boven het water uitsteken en zijn ontstaan uit achtergebleven slik. Naast verschillende dieren komen er op deze schorren ook veel plantensoorten voor.
Een hogere zeespiegel zorgt er daarbij voor dat er meer zoutwater het land binnenkomt via rivieren. Ook via de kust komt er meer zout water het land in. Dit heet verzilting en is schadelijk voor landbouw en ecologie.
Oorzaken
Dat de zeespiegel aan het stijgen is, is dus een feit. Maar hoe komt dat nu eigenlijk? Er zijn twee duidelijke oorzaken aan te wijzen voor deze stijging. Beide oorzaken kunnen teruggeleid worden naar één ding: klimaatverandering. De temperatuur op aarde stijgt, wat betekent dat ook het water in de oceanen warmer wordt. Warm water zet uit en neemt meer ruimte in.
De opwarming van de aarde zorgt er ook voor dat berggletsjers en het landijs op Groenland en Antartica smelten. Hierdoor neemt de hoeveelheid zeewater toe.
Maatregelen
We hebben in Nederland gelukkig veel kennis over water en hoe we ons land hiertegen kunnen beschermen. Zo is er het Hoogwaterbeschermingsprogramma, waarin de overheid tot 2050 samenwerkt met waterschappen om de dijken veilig te houden. Het Hoogwaterbeschermingsprogramma is onderdeel van het Deltaprogramma.
Daarnaast zijn de minister van Infrastructuur en Waterstaat en de Deltacommissaris in 2019 het Kennisprogramma Zeespiegelstijging gestart. Dit kennisprogramma probeert zoveel mogelijk over smeltijs op Antarctica en Groenland en de zeespiegelstijging te leren. Er wordt gekeken of de bedachte plannen voor waterveiligheid tot 2050 werken en hoe we het beste met de zeespiegelstijging om kunnen gaan. Ook wordt de invloed op landbouw, natuur, scheepvaart en woningbouw onderzocht. Deze kennis bereidt Nederland zo goed mogelijk voor op de verschillende scenario’s van zeespiegelstijging en helpt daarbij om het nieuwe Deltaprogramma 2027 aan te passen.
Meer weten?
Op deze pagina van de Rijksoverheid vind je meer informatie over zeespiegelstijging door klimaatverandering. Hier vind je een handige animatie die uitlegt wat het Kennisprogramma Zeespiegelstijging precies doet.