Waterkwaliteit in Nederlandse kleine wateren nog steeds onvoldoende
In een groot deel van de Nederlandse kleine wateren is de waterkwaliteit nog steeds onder de maat. Dat komt naar voren uit het citizen science project ‘Vang de Watermonsters’. Onder kleine wateren verstaan we bijvoorbeeld slootjes, vennetjes en vijvers. Onder andere Natuur & Milieu vraagt aandacht voor de oplossing van het waterkwaliteitsprobleem: een gezamenlijke aanpak van de bronnen van vervuiling onder de regie van de Rijksoverheid.
Vang de Watermonsters
Bijna tachtig procent van de wateren die zijn onderzocht kreeg een score van matig of slecht. Deze wateren bevatten bijvoorbeeld te weinig waterdiertjes of waterplanten, te veel meststoffen of zijn te troebel. De resultaten van het onderzoek bevestigen de trend die eerder is ingezet: voor het vijfde jaar op rij zijn de resultaten onveranderd slecht.
Het burgeronderzoek wordt georganiseerd door Natuur & Milieu, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW), de Hoogheemraadschappen van Rijnland en van Schieland en de Krimpenerwaard, ASN Bank en de Nederlandse Waterschapsbank. Bijna 800 mensen onderzochten dit jaar meer dan 3000 kleine wateren. Er werd getest op helderheid, waterplanten en het aantal diertjes dat is gevangen. De verzamelde watermonsters zijn getest in het laboratium van het NIO-KNAW en de resultaten verdeeld in drie categorieën: goed, matig en slecht.
Maria Voogt is projectleider van het Vang de Watermonsters project bij Natuur & Milieu en maakt zich zorgen over de waterkwaliteit van de afgelopen jaren. Aan H20 Waternetwerk legt zij uit: “Dat vind ik eigenlijk nog het meest alarmerend, dat we geen verbetering zien. Het blijft zitten op 20 procent oké, 10 procent heel slecht en de rest matig. Dit beeld wordt overigens ook bevestigd door metingen voor de Kaderrichtlijn Water, die de kwaliteit van de grotere oppervlaktewateren monitoren.”
Biodiversiteit
Omdat de waterkwaliteit afneemt, gaat het ook minder goed met de biodiversiteit in en rondom de Nederlandse kleine wateren. Dat heeft weer wisselwerking met de waterkwaliteit: een rijkere diversiteit aan planten en dieren kan bijdragen aan goede waterkwaliteit.
Maar wat zorgt er dan voor dat de waterkwaliteit achteruit blijft gaan? Dat heeft volgens Voogt verschillende oorzaken. Zo wordt de kwaliteit van het water bijvoorbeeld aangetast door medicijnresten en riooloverstorten, maar ook chemische lozingen door industrie en door de landbouw spelen een rol.
Rob van Tilburg, directeur programma’s van Natuur & Milieu, zou graag zien dat de landelijke overheid concrete maatregelen gaat nemen om de waterkwaliteit versneld te gaan verbeteren. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door het aanscherpen van vergunningen voor chemische lozingen van industriële bedrijven. Of door een norm in te stellen voor het maximaal aantal dieren per hectare, zodat het mestoverschot verlaagt en niet meer uitspoelt naar het water.
Onderzoeksresultaten 2023
Ben je benieuwd geworden naar de resultaten van het onderzoek? Bekijk dan de kaart van Natuur & Milieu om de waterkwaliteit van alle wateren die in 2023 zijn onderzocht te ontdekken. Wil je nog meer verdieping? Lees dan het uitgebreide onderzoekrapport van het NIOO-KNAW met de onderzoeksmethode, bevindingen en aanbevelingen.