Alternatieven voor de zandzak in de strijd tegen wateroverlast
De goeie ouwe zandzak was weer volop in het nieuws de afgelopen weken. Nederland kampte met hoge waterstanden in rivieren en meren, net als in veel andere Europese landen. Op veel plekken werden dan ook zandzakken gebruikt om het stijgende water tegen te houden. Maar zijn er ook betere alternatieven te vinden voor de zandzak?
In een speciaal proefbassin in Delft wordt al jaren geëxperimenteerd met nieuwe manieren om dat water tegen te houden, vertelt Lindsey Schwidder, projectmanager waterinnovaties van de TU Delft.
Mobiele dijken bijvoorbeeld. Deze dijken bestaan uit een soort grote slurf die je vult met water en waar vervolgens een zeil overheen gaat zodat hij goed op zijn plek blijft liggen. Op die manier kunnen gebieden worden beschermd tegen wel anderhalve meter hoogwater. Maar er zijn ook oplossingen die een stuk simpeler zijn en daardoor ook gewoon door inwoners zelf kunnen worden gebruikt.
Een goed voorbeeld hiervan is het waterschot. Dat is een L-vormig schot, die je aan elkaar haakt en overal waar het nodig is kunt plaatsen. Zo’n schot is een heel makkelijk en licht alternatief voor zandzakken en dient als kering die het water tegen kan houden, maar het ook een andere richting op kan sturen. Het grote voordeel aan dit soort oplossingen is dat je ze weer kunt weghalen op het moment dat het water zakt.
Ook kun je deze materialen op een later moment weer hergebruiken. Met zandzakken is dit vaak geen optie, omdat ze heel zwaar zijn wanneer verzadigd en ook nog eens vaak gescheurd na gebruik.
Waarom nog steeds zandzakken?
Wat is dan de reden dat die zandzakken steeds weer uit de kast worden gehaald? Naast dat we zandzakken gewend zijn en deze ook volop op voorraad hebben, heeft het gebruik van zandzakken natuurlijk ook enkele andere voordelen. Een zandzak is bijvoorbeeld handig bij kiertjes die je vlug moet dichtmaken. Ze kunnen bovendien erg snel worden geplaatst.
Lindsey Schwidder noemt daarnaast het volgende: “Misschien maken we het in Nederland toch nog net iets te weinig mee, dat we hier nog niet écht de urgentie voelen”. Ze merkt wel dat bedrijven die zich met dit soort oplossingen bezig houden steeds meer vragen krijgen van particulieren, die hebben ingezien dat deze wateroverlast vaker kan voorkomen. Steeds meer inwoners beseffen dat ze zich hierop moeten voorbereiden, en kijken niet langer alleen naar waterschappen, Rijkswaterstaat en gemeenten voor hulp.
Flood Proof Holland
De TU Delft heeft voor deze experimenten een eigen overstromingsgebied gecreëerd, genaamd Flood Proof Holland. Het gebied bestaat uit een polder met gras van ongeveer een half voetbalveld groot en verschillende dijkjes. Een groot bassin met water ligt iets hoger, met daaronder drie bassins aan weerszijden. In totaal zijn er dus zes bassins waarin proeven kunnen worden uitgevoerd.
In de lager gelegen bassins kunnen overstromingen worden gesimuleerd, waarbij de materialen getest kunnen worden. Ook kan er op deze manier goed worden gekeken naar de gebruiksvriendelijkheid, hoe makkelijk deze alternatieven kunnen worden neergelegd en opgezet.
Het gebruik van een nieuw type waterkering vergt daarnaast ook training, noemt Lindsey Schwidder. Flood Proof Holland is daarmee een plek waar met waterschappen, het ministerie van Defensie en Rijkswaterstaat trainingen worden gegeven.
Toepassing
Worden de nieuwe alternatieven ook daadwerkelijk aangeschaft? Afgelopen jaar heeft waterschap Limburg een aantal van deze noodmaatregelen aangeschaft en gebruikt. Ook het hoogheemraadschap van Delfland en het hoogheemraadschap van Rijnland hebben allemaal wel iets van materiaal in gebruik.
Het valt op dat bijvoorbeeld in Duitsland en België steeds vaker dit soort innovaties worden toegepast. Ook private partijen in Nederland, zoals grote industrieterreinen, loodsen of bijvoorbeeld bungalowparken het zelf aanschaffen. Misschien omdat zij door de jaren heen hebben gezien dat ze daarvoor niet altijd bij waterschappen of gemeenten kunnen aankloppen en daarom zelf bereid zijn om daarin te investeren.
Kwetsbaar
We moeten ons de komende tijd blijven beseffen dat we kwetsbaar zijn, denkt Lindsey Schwidder. "Het water komt van alle kanten: grondwater, regenwater, et cetera. Ik merk dat heel veel mensen toch iedere keer weer verbaasd zijn. We moeten er ons bewust van blijven dat dit soort dingen kunnen gebeuren."
Meer weten?
Meer weten?
Lindsey Schwidder was te gast bij Villa VdB op Radio1. Het interview is hier te beluisteren. Meer weten over wat je zelf kunt doen om wateroverlast te voorkomen? Neem dan eens een kijkje op deze pagina.